بررسی سبکی غزلیات فضولی بغدادی

چکیده : محمّد بن سلیمان بغدادی متخلص به "فضولی" شاعر و نویسنده ی قرن دهم هجری بود. او آثارش را به سه زبان فارسی ، ترکی و عربی نوشت .کلیات آثارش در کتابخانه های ایران نظیر کتابخانه های آستان قدس رضوی ، مجلس ، ملی ، دانشگاه تهران و جز آن محفوظ است. هرچند فضولی در میان بزرگترین شعرای ادبیات ترکیه جای دارد لیکن در ایران توجهی که باید نسبت به وی ابراز نشده است. اگرچه همایش هایی در این زمینه برگزار شده ولی تا کنون نقد جامعی در باره ی آثار او به صورت پایان نامه صورت نگرفته است . در این پایان نامه غزلیات او را از نظر سبک شناسی مورد بررسی قرارداده ام و به این نتیجه رسیده ام که سبک غزل های فضولی ترکیبی از سبک عراقی و هندی است . مضامین و تصویرهای او نیز در میان این دو سبک جای می گیرند با کششی بیشتر به سمت سبک عراقی . این نتیجه گیری بر اساس آمار دقیق و استفاده از محورهای جانشینی و همنشینی بدست آمد . به کار گیری ?? درصدی محور همنشینی موید گرایش فضولی به سبک هندی است نیز با توجه به مسئله ی تراز زبانی افزونی نسبی کفه ی جانشینی نشان دهنده ی تمایل بیشتر فضولی به «انتخاب » در مقابل «ترکیب» است . « انتخاب » ویژگی سبک موسوم به عراقی است و به همین علت ذهن خواننده با خواندن غزلیات فضولی بیشتر از آنکه صائب را که نماینده ی اسلوب هندی است به خاطر آورد سبک سخن سعدی و حافظ را تداعی می کند.